Leonardo da Vinci (1452-1519), urodzony w Vinci, w prowincji
Florencja, był nieślubnym dzieckiem notariusza.
W wieku 17 lat zaczął terminować w pracowni Verrocchia, a zanim ukończył
20 lat był już mistrzem cechu. Leonardo da Vinci był nie tylko malarzem,
rzeźbiarzem i architektem, lecz także położył podwaliny pod rozwój m.in.
anatomii i aeronautyki, opisał krążenie płynów w organizmie człowieka,
projektował broń, studiował fizykę atmosfery i pisał notatki
opublikowane później w
Traktacie o malarstwie. Dzięki swym
wybitnym uzdolnieniom i wynalazczości przez wielu uznawany jest za
najbardziej wszechstronnie utalentowanego człowieka w historii ludzkości.
Poza 15 obrazami Leonarda da Vinci do dziś przetrwało 7000 stron
jego notatników z rysunkami, szkicami naukowymi i zapiskami. Swoje
notatki Leonardo da Vinci sporządzał pismem lustrzanym. Być może czynił
tak, ponieważ chciał je zachować w tajemnicy, jednak jest bardziej
prawdopodobne, iż spowodowane to było leworęcznością artysty –
bowiem pisząc w ten sposób nie rozmazywał atramentu.
Obraz Leonarda da Vinci
Mona Liza
czyli
La Gioconda jest nie tylko najbardziej znanym przykładem
zastosowania techniki s
fumato, lecz również najlepiej
rozpoznawanym portretem na świecie. W Polsce dobrze znany jest także
obraz
Dama z gronostajem (Dama z łasiczką), ponieważ jest
jedyną pracą artysty, która znajduje się w polskich zbiorach (Muzeum
Czartoryskich w Krakowie).

Zarówno w swoich obrazach, jak i w
Traktacie o malarstwie
Leonardo da Vinci rozwinął zasady
perspektywy powietrznej, którą
określał jako „wielką odległość pomiędzy okiem a górami, przez co wydają
się one niebieskie, prawie w kolorze powietrza; pola także stają się tym
bardziej niebieskie, im dalej są od naszych oczu”.
Ze wszystkich artystów renesansu włoskiego Leonardo da Vinci był
najbardziej uwrażliwiony na uroki przyrody, wolnego krajobrazu, na
ukształtowanie terenu, szatę roślinną i faunę. Bardzo wiele jego
rysunków to studia zwierząt, drzew, kwiatów, łańcuchów górskich –
szczególne zaś miejsce zajmowały w nich studia związane z żywiołem wody.
Leonardo da Vinci wytykał artystom włoskim powierzchowność w
przedstawianiu pejzażu - sam chętniej umieszczał swe postaci w
otoczeniu przyrody, niż wśród regularnych linii budynków.
Najbardziej klasyczno-renesansowym i najbardziej „włoskim” dziełem
Leonarda da Vinci była
Ostatnia Wieczerza. Używamy tu czasu
przeszłego, gdyż dzieło to uległo tak dużym zniszczeniom i tylekrotnie
było restaurowane, że z jego oryginału pozostała zaledwie kompozycja oraz schemat
perspektywiczny. Z autentycznego dotknięcia pędzla Leonarda - z świateł,
cieni, kolorów, fizjonomii postaci nie pozostało nic w stanie pierwotnym.